Cebula (Allium cepa L.) to popularne warzywo z rodziny amarylkowatych. Choć jej poprawna nazwa botaniczna to "czosnek cebula" i należy do rodzaju czosnek, to w codziennym języku używamy przede wszystkim nazwy "cebulka". Inne zwyczajowe określenia to: cebula ogrodowa, cebula zwyczajna, dymka, czy skulibaba.
Historia uprawy tego warzywa jest fascynująca. Obecnie cebula nie występuje już w stanie dzikim, ale uprawiana jest na skalę globalną. Jej korzenie sięgają prawdopodobnie Azji Środkowej i sięga ona tysiące lat wstecz. Dowody na obecność cebuli można znaleźć na starożytnych wykopaliskach w Palestynie, datowanych na około 5000 lat p.n.e. Nie jest pewne, czy wówczas już ją uprawiano, czy tylko zbierano, ale istnieją przesłanki, że już wtedy była to roślina hodowana. Jej łatwa uprawa i trwałość jako warzywa zdaje się potwierdzać tę teorię.
Starożytni Egipcjanie znali i uprawiali cebulę co najmniej od 3200 lat p.n.e. Malowidła na egipskich płaskorzeźbach oraz napisy na grobowcach sugerują, że była ona spożywana w dużej ilości. Podczas budowy piramidy Cheopsa wydano ogromne sumy na zakup cebuli dla pracujących robotników. Nawet resztki cebuli znajdywano w miejscach pochówku mumii, między warstwami bandaża oraz czasami w oczodołach. To dowodzi, jak ważne znaczenie ekonomiczne miała cebula w tamtych czasach, często widniała na egipskich spisach podatkowych.
Również starożytni Rzymianie byli miłośnikami cebuli, jedli ją regularnie i uprawiali w swoich ogrodach. W Ameryce cebulę zaczęto uprawiać od 1648 roku, kiedy to osadnicy z Europy ją przywieźli. Okazało się jednak, że Indianie znali i jedli różne dzikie odmiany miejscowych cebul wcześniej niż Europejczycy przybyli do Ameryki.
Oto kilka fascynujących ciekawostek na temat cebuli:
Cebula jako lek:
Cebula znana jest od wieków jako lek na różne dolegliwości. Zarówno w tradycyjnej medycynie chińskiej, jak i w ajurwedzie (medycynie hinduskiej), cebula była stosowana w celu łagodzenia objawów przeziębienia, kaszlu i innych infekcji.
Roślina obrzędów i wierzeń:
Cebula miała znaczenie także w sferze obrzędów i wierzeń. W starożytnym Egipcie cebulę uważano za symbol wieczności i nieśmiertelności, dlatego często towarzyszyła zmarłym jako ofiara. Ponadto, w średniowieczu wierzono, że cebula może ochronić przed czarną magią i chorobami.
Wyrok na złodziei:
W czasach starożytnego Rzymu, cebule były cenione na tyle, że często były przechowywane jako cenne przedmioty. W jednym z przypadków, legenda głosi, że pewien złodziej został przyłapany na kradzieży cebulki, za co został ukarany przez sąd.
Cebula i rycerze:
Podczas wojen w średniowieczu, cebula była ceniona nie tylko za walory smakowe, ale również jako wygodny i trwały prowiant na polu bitwy. Rycerze często mieli ze sobą cebule w swoim ekwipunku, ponieważ były one łatwe do przechowywania i dostarczały niezbędnych składników odżywczych.
Różnokształtne odmiany:
Istnieje ponad 6000 odmian cebuli na całym świecie, różniących się kształtem, kolorem, smakiem i zastosowaniem. Od słodkich cebul szalotek po ostre odmiany, jak cebula czerwona, każda ma swoje miejsce w kuchni i kulturze kulinarnej.
Cebula kosmiczna:
W 1998 roku NASA wykorzystała cebulki w eksperymencie, który polegał na wysłaniu ich w kosmos na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Celem eksperymentu było zrozumienie, jak mikrograwitacja wpływa na rośliny. Okazało się, że cebula dobrze radziła sobie w kosmicznych warunkach.
Cebula to więc nie tylko popularne warzywo kuchenne, ale także roślina z bogatą historią, kulturowymi znaczeniami i interesującymi zastosowaniami poza kuchnią.
