Kawka zwyczajna(Corvus monedula) – gatunek średniej wielkości ptaka synantropijnego z rodziny krukowatych (Corvidae), blisko spokrewniony z kawką srokatą. Zamieszkuje Eurazję i północno-zachodnią Afrykę.
To ptak o wielkości zbliżonej do gołębia, ale mniejszy niż jakikolwiek gatunek z rodzaju Corvus, do którego należy kawka. Zarówno samce, jak i samice mają podobne ubarwienie. Jeśli chodzi o gatunek C. monedula monedula, to ich upierzenie jest głównie czarne, ale z łupkowoszarą barwą na bokach szyi, głowie i karku. Można również zauważyć czarną "czapkę" na głowie. U młodych osobników tęczówki oczu są brązowawe, ale w miarę dorastania ptaka, zmieniają się one na srebrzysto-błękitne. Natomiast C. monedula soemmerringii różni się od poprzedniego gatunku tym, że ma białe plamy na bokach szyi i jaśniejszą szarą barwę na głowie. Młode ptaki mają głowę ciemniejszą, ale im starszy ptak, tym bardziej widoczne stają się jaśniejsze boki głowy.
Średnie wymiary długość ciała: Zwykle mieści się w zakresie od 30 do 39 cm
Masa ciała: Waha się od około 136 do 265 g
Długość czaszki, w tym dzioba, wynosi od 62 do 69 mm
Historia kawek i ich przystosowanie do środowisk miejskich
Początkowo, kawki zamieszkiwały obszary z gęstymi, starymi drzewami i szczelinami w skałach, które służyły im jako miejsca lęgowe. W Europie zaczęły dostosowywać się do życia w środowisku miejskim po II wojnie światowej. W wyniku bombardowań niektóre miasta przekształciły się w miejsca, które przypominały rumowiska skalne, co stało się atrakcyjnym miejscem do zakładania gniazd przez te ptaki. Ponadto, kawki nauczyły się korzystać z dostarczanego przez ludzi pożywienia.
W latach 80. XX wieku w Europie zaobserwowano spadek populacji kawek, chociaż przyczyna tego zjawiska nie jest w pełni znana. W wielu niemieckich miastach stają się one rzadkością, a w Warszawie łatwiej jest spotkać je na obrzeżach miasta niż w samym centrum. Prawdopodobnie w miarę jak rośnie liczba budowanych wieżowców na miejscu starszych budynków mieszkalnych, populacja kawek będzie nadal maleć.
Kawki są gatunkiem towarzyskim, zwykle tworzą niewielkie grupy, a zimą te grupy mogą się połączyć, często z gawronami. Mimo to, przez cały rok utrzymują więź partnerską, co sprawia, że pary kawek są łatwo rozpoznawalne nawet w większym stadzie. Jednym z ich towarzyskich zachowań jest odruchowy atak na potencjalnego drapieżnika. Wystarczy, że zobaczą szamoczącego się osobnika, a mechanizm obronny zostaje uruchomiony. Czasem może to być wywołane nawet przez machanie czarną szmatką, ale nie zadziała na widok nieopierzonego pisklęcia trzymanego przez człowieka. Jeśli ten odruch zostanie wywołany kilka razy przez tego samego potencjalnego drapieżnika, kawki zapamiętują go i wykazują agresję, nawet dźwiękową, wobec tego potencjalnego zagrożenia. Te zachowania przekazują się innym osobnikom w stadzie, również międzypokoleniowo. Kawki reagują również obronnie, gdy inny członek ich stada jest atakowany, na przykład podczas okresu lęgowego. Kluczem do wywołania agresji jest odpowiedni dźwięk atakowanego (często opisywany jako "jüp"), który zostaje podchwycony przez resztę stada. Nawet jeśli atakującą kawką była inna kawka, to ta ostatnia również zostaje wprowadzona w ogólny nastrój, co w końcu łagodzi agresję.
Zauważalne są także przypadki oswojenia kawek, w których to zachowania stadne przenoszą się na ludzi, zwłaszcza jeśli ptak został odpowiednio "wdrukowany". Takie kawki mogą również wykazywać zachowania typowe dla innych gatunków krukowatych, jak na przykład wspólne podrywanie się do lotu.
W stadach kawek panuje szczegółowa hierarchia, która wpływa także na ich tworzenie par. Na przykład samiec zajmujący dziesiąte miejsce w hierarchii będzie tworzył parę z samicą, która również ma podobną pozycję. Zmiany w hierarchii wpływają na związki kawek. Na przykład, jeśli jeden z partnerów awansuje w hierarchii, może utworzyć nowy związek z kawką, która była wcześniej wyżej w hierarchii. Hierarchia jest wyrażana poprzez postawę ptaka, np. groźną postawę podczas rywalizacji hierarchicznej. Zmiana hierarchii jest rzadka, a interakcje, takie jak walki o pożywienie, zwykle występują między ptakami o podobnej pozycji w hierarchii. Osoby o wyższej pozycji zwykle ignorują te o niższej pozycji, chyba że chodzi o ochronę zajmowanego obszaru.
Młode kawki mogą być "zaadoptowane" przez inne ptaki w kolonii, jeśli ich rodzice zginą. Wtedy młodszy osobnik przejmuje miejsce rodziców w hierarchii stada. Jednakże próby zabierania młodych kawek od ich rodziców, kiedy te jeszcze oczekują na powrót rodziców, mogą spowodować ich odrzucenie przez stado, które je potem przyjmuje lub traktuje jako ptaki o niższej hierarchii.
Jak widać i w ptasim świecie panują zasady, które były, są i prawdopodobnie będą przestrzegane.
